Sơ lược tình hình nuôi cá hồi giai đoạn hiện nay
Nuôi trồng cá hồi đóng góp vào tổng sản lượng cá nuôi trên toàn thế giới với giá trị khoảng 10 tỷ đô hằng năm, trong đó những nhà sản xuất lớn có thể kể đến như Na Uy (33%), Chile (31%) và được tiêu thụ hầu hết tại châu Mỹ và châu Âu.
Cá hồi là một nguồn protein dồi dào; có chứa nhiều omega 3 tự nhiên; chứa ít chất béo; chứa nhiều vitamin D, vitamin A, vitamin B12; các nguyên tố khác như sắt, kẽm. Từ đó giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch, giảm cholesterol, tăng cường chức năng não, giảm các nguy cơ về ung thư – đột quỵ – trầm cảm – Alzheimer (chứng giảm trí nhớ).
Ở Việt Nam, cá hồi vân (hay cá hồi ráng) được nuôi chủ yếu ngay dưới chân đỉnh Phanxipang, thác Bạc, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai bởi sự đặc trưng của khí hậu lạnh lý tưởng (độ cao trên 1800m so với mực nước biển) và nguồn nước dồi dào. Một số khu vực khác như Yên Bái, Bắc Kạn, hay Lâm Đồng cũng có những trang trại nuôi cá hồi, tuy nhiên phải tăng cường đầu tư về các hệ thống ổn nhiệt, công nghệ nuôi cá cùng với những kỹ thuật nuôi cá hồi cực kỳ nghiêm ngặt.
Đặc điểm sinh trưởng và phát triển của cá hồi
| Môi trường sống | Sống ở nước ngọt |
| Giá trị pH | 6.6 – 8.6 |
| Khoảng nhiệt độ | Phát triển tốt nhất ở 10 – 20 độ CKhả năng chịu được 24 độ C trong thời ngắn |
| Nồng độ oxy hòa tan | Ổn định ở mức > 7 mg/L |
KỸ THUẬT CƠ BẢN CẦN BIẾT TRONG QUY TRÌNH NUÔI CÁ HỒI
Tiêu chuẩn ao nuôi cá hồi
- Bể nuôi có diện tích 100m2, sâu từ 1.5 – 2m được lót bạt xanh dưới ao, phía trên được che nắng bằng lưới sợi nilon màu đen tránh làm tăng nhiệt độ của nước nuôi.
- Bể phải được trang bị hệ thống nước sạch đã được xử lý và tuần hoàn, hệ thống sục khí đảm bảo lượng oxy hòa tan phân tán đều trong bể ( 7 mg/L).
- Tránh hiện tượng nước bị ô nhiễm do thức ăn dư thừa và chất thải tích tụ.
- Bể cần được theo dõi nhiệt độ nước thường xuyên (10 – 20 độ C) và độ pH dao động từ 6.6 – 6.8 bằng các thiết bị đo nhiệt độ và pH chuyên dụng.
Thức ăn nuôi cá hồi
- Bao gồm các loài giáp xác nhỏ, ấu trùng, cá con, tôm cua, … hoặc thức ăn viên công nghiệp với hàm lượng đạm 40 – 70%, chất béo 20 – 30%, được trộn thêm vitamin C và B1 để tăng miễn dịch, astaxanthin – tảo – giáp xác để tạo màu, men vi sinh – phytase – pro-prebiotic tăng tiêu hóa và chất chống oxy hóa ethoxyquin.
- Tỷ lệ cho ăn từ 3.5 – 5 % khối lượng cá trong ao nuôi, trung bình 1 kg thức ăn tiêu thụ thì đạt được 1 kg cá thịt.
- Bên cạnh đó, cần điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cá hồi.
Cách chăm sóc cá hồi hiệu quả
- Công nghệ nuôi cá hồi chú trọng vào nhiệt độ, nếu nhiệt độ tăng cao trên 25 độ C trong thời gian dài sẽ làm sức khỏe cá giảm sút, cá gầy và mắc các bệnh nhiễm khuẩn, nấm và ký sinh trùng toàn thân. Để luôn đảm bảo được nhiệt độ từ 4 đến 24 độ C, tốt nhất là 10 đến 20 độ C cần phải đo đạc thường xuyên bằng những thiết bị chuyên dụng.
Nguồn ảnh: www.theguardian.com
Tìm hiểu thêm về thiết bị đo nhiệt độ/pH cho cá nước lạnh tại đây >>>
- Chú trọng công tác vệ sinh bể nuôi, bể cấp nước, dụng cụ cho ăn và hạn chế tối đa người lạ vào khu vực nuôi cá hồi.
Các bệnh lý thường gặp trong nuôi cá hồi
| Bệnh lý | Tác nhân | Triệu chứng | Điều trị |
| Hoại tử tuyến tụy (Infectious Pancreatic Necrosis Virus – IPNV) | Birnavirus | Bơi bất thường, lắng xuống đáy bể và chết | Không có phương pháp điều trị, vaccine đang được phát triển |
| Bệnh Furunculosis | Vi khuẩn Aeromonas salmonicida | Viêm ruột, đỏ vây, nổi nhọt sưng trên cơ thể | Dùng kháng sinh và vaccine |
| Bệnh nhiễm khuẩn thận (Bacterial Kidney Disease – BKD) | Vi khuẩn Renibacterium salmoninarum | Đốm trắng ở thận, xuất huyết gan thận, bơi gần mặt nước và sắc tố cơ thể chuyển đen | Kháng sinh và kiểm soát sinh học nguồn nước |
| Bệnh nấm Saprolegniasis | Vi nấm Saprolegnia | Xuất hiện các mảng tơ trắng hoặc xám tỏa ra trên đầu và vây | Xử lý bằng bronopol và formalin nồng độ thấp |
| Sán dây | Ký sinh trùng Eubothrium spp., Diphilobothrium spp., | Cá chậm tăng trưởng, cơ thể chứa nhiều sán gây mất thẩm mĩ | Dùng thuốc điều trị nhiễm sán (fenbendazole/praziquantel) |
Phương pháp thu hoạch cá hồi
- Có thể thu hoạch dần cá hồi lớn trong giai đoạn nuôi khoảng 12 – 15 tháng đạt kích cỡ trung bình 1.5 – 1.8 kg.
- Khi thu hoạch cần chú ý thao tác nhẹ nhàng vì thể trạng của cá rất yếu, dễ bị trầy xước và dễ bị chết.
Như đã đề cập ở trên, việc kiểm soát nhiệt độ trong quá trình nuôi cá là rất quan trọng. Vì thế, việc sử dụng các dụng cụ, máy – bút đo nhiệt độ – độ ẩm – pH chuyên dụng là điều cần thiết, giúp người chăn nuôi kiểm soát tốt hơn môi trường nuôi trồng và giúp người nông dân năng cao sản lượng cá hồi.
Bút đo pH/Nhiệt độ ứng dụng đa lĩnh vực Hanna HI98128
- Khoảng pH đo được từ 0.00 đến 14.00
- Độ chính xác cao lên đến ±0.05 pH
- Hiệu chuẩn tự động tại 1 hoặc 2 điểm
- Có thể thay thế Điện cực pH
- Bù nhiệt độ tự động
- Chống hơi nước hoặc tay ẩm ướt
Tài liệu tham khảo:
- Nuôi cá hồi ở Na Uy, Đại học Nông Lâm TPHCM
- Lucy Towers, 2010, “How to Farm Atlantic Salmon”
- Nimda Th, 2017, “Kỹ thuật nuôi cá hồi vân nước lạnh”
- 2021, “Vén màn kỹ thuật nuôi cá hồi trong bể hiệu quả”
- 2019, “Cá hồi Việt Nam nuôi ở đâu ? Kỹ thuật nuôi cá hồi ở Việt Nam”